Thunderbolt 5 so với Thunderbolt 4 và Thunderbolt 3, vậy còn USB4 thì sao? Apple đã thay đổi chuẩn kết nối MacBook từ Thunderbolt 4 sang Thunderbolt 5. Các máy Mac sử dụng chip M4 Pro, M4 Max hoặc M3 Ultra hiện được trang bị ít nhất ba cổng Thunderbolt 5, trong khi các máy Mac sử dụng chip M4 vẫn sử dụng Thunderbolt 4. Một số mẫu MacBook Air trước đó có cổng được liệt kê là “Thunderbolt / USB 4” và “Thunderbolt 4 và USB 4” trên các mẫu Pro và Max.
Tất cả những điều này có nghĩa là gì? Sự khác biệt giữa Thunderbolt 5, Thunderbolt 4 và Thunderbolt 3 là gì? Và USB4 là gì?
Chúng tôi cho rằng USB và Thunderbolt không thể nào trở nên phức tạp hơn nữa với nhiều tốc độ khác nhau (từ 5Gbps đến 120Gbps) và các chức năng có thể sử dụng cùng một kết nối “Type-C”.
Theo quan điểm của người dùng Apple, Thunderbolt 4 không có nhiều điểm mới mẻ hay khác biệt so với Thunderbolt 3, vốn có khả năng tương thích ngược. Những thay đổi lớn lại xuất hiện với Thunderbolt 5.
(Mặc dù Apple có thể sẽ triển khai TB5 trên toàn bộ dòng sản phẩm trong năm tới, nhưng đối với người dùng Windows, Thunderbolt 5 vẫn chỉ dành cho máy tính cao cấp và có lẽ sẽ chưa thể trở nên phổ biến trong vài năm tới.)
Thực tế, trong thông số kỹ thuật của MacBook M1 và M2, để tăng thêm sự nhầm lẫn, Apple thậm chí còn không gọi nó là Thunderbolt 4, mà chỉ liệt kê là “Thunderbolt / USB 4” bao gồm Thunderbolt 3. Đối với các mẫu MacBook Pro M1 Pro và M1 Max cao cấp, Apple đã liệt kê các cổng là Thunderbolt 4 đầy đủ – điều này là do các phiên bản Pro/Max có thể hỗ trợ nhiều màn hình ngoài, không giống như MacBook M1 hoặc M2 thông thường bị giới hạn. Nếu không có khả năng kết nối với hai màn hình ngoài, nó không thể được công nhận và dán nhãn là Thunderbolt 4. Tuy nhiên, có một giải pháp phần mềm để cho phép MacBook M1 và M2 kết nối với hai hoặc nhiều màn hình.
Sự khác biệt giữa Thunderbolt 4 và Thunderbolt 5 là gì?
Sau nhiều lần tiết lộ vào năm 2022 và bản demo vào tháng 10 năm 2022, Intel chính thức công bố Thunderbolt 5 vào ngày 12 tháng 9 năm 2023, và Apple bắt đầu giới thiệu nó trên MacBook Pro, Mac Studio và một số mẫu Mac mini từ năm 2024.
Thunderbolt 5 là một bước tiến thực sự so với Thunderbolt 4 – không giống như những cải tiến nhỏ của Thunderbolt 4 (trên Mac) so với Thunderbolt 3.
- Băng thông được tăng gấp đôi từ 40Gbps lên 80Gbps, và kết nối màn hình đạt tốc độ lên đến 120Gbps – tức là gấp ba lần băng thông so với các giải pháp kết nối hiện có trước đây. Công nghệ Bandwidth Boost sử dụng một phần băng thông hạ lưu hai chiều để tạo ra tốc độ dữ liệu đơn hướng cao hơn lên đến 120Gbps.
- Thunderbolt 5 cung cấp công suất sạc lên đến 240W cho máy Mac được kết nối. MacBook Pro 16inch của Apple hỗ trợ PD 3.1 140W thông qua cổng MagSafe 3 và giờ đây là qua cổng Thunderbolt 5; cổng Thunderbolt 4 được xếp hạng PD 3.0 và giới hạn ở mức 100W. Điều này có nghĩa là MacBook Thunderbolt 5 có thể sạc nhanh thông qua kết nối MagSafe 3 hoặc cổng Thunderbolt 5 (sử dụng cáp Thunderbolt hoặc USB-C công suất 240W).
- Thunderbolt 5 cũng hỗ trợ DisplayPort 2.1 – so với DisplayPort 1.4 hiện nay. DisplayPort 2.1 hỗ trợ độ phân giải tối đa 10K (10240 x 4320 pixel ở tần số 60Hz) trên một màn hình duy nhất, so với độ phân giải 8K được DisplayPort 1.4 hỗ trợ. Nó cũng bao gồm phiên bản cải tiến của Display Stream Compression (DSC 1.2a) giúp cải thiện khả năng quản lý băng thông.
- Tùy thuộc vào bộ xử lý của máy tính, Thunderbolt 5 cho phép tối đa ba màn hình ngoài chạy từ một kết nối upstream duy nhất. Hiện tại, điều này chỉ giới hạn ở chip M4 Max của Apple.
- Thunderbolt 5 cho phép sử dụng cáp “thụ động” dài hơn trước khi cần hỗ trợ “chủ động”, làm tăng chi phí. Với Thunderbolt 4, chiều dài cáp này nằm trong khoảng từ 0.8 đến 1 mét. Với TB5, cáp thụ động có thể kéo dài đến 1.2 mét.
- Trong khi Thunderbolt 5 vẫn giữ nguyên giới hạn 6 thiết bị kết nối tuần tự trên mỗi bus Thunderbolt, cấu hình hai cổng có thể cho phép tối đa 10 thiết bị trên cả hai cổng. Nó có thể tự động điều chỉnh băng thông, ưu tiên một hướng hơn hướng kia dựa trên mức sử dụng.
Thunderbolt 5 tương thích ngược với các thiết bị Thunderbolt 3, Thunderbolt 4 và USB4, vì vậy bạn có thể nâng cấp mà không cần phải thay thế các thiết bị ngoại vi hiện có.
Ai sẽ cần Thunderbolt 5?
Mặc dù tất cả chúng ta đều muốn sở hữu những công nghệ tốt nhất trên thiết bị của mình, nhưng lợi ích của Thunderbolt 5 so với Thunderbolt 4 thực tế lại dành cho các chuyên gia phòng thu, những người muốn đẩy phần cứng của mình đến giới hạn, chứ không phải những người dùng Mac thông thường, những người ít phụ thuộc vào bộ nhớ SSD ngoài nhanh nhất và màn hình có độ phân giải và tốc độ làm mới siêu cao. Phần lớn người dùng Mac không cần phải vội vàng chuyển sang Thunderbolt 5, nhưng đây là một tính năng đáng chú ý khi bạn nâng cấp máy Mac của mình.
Sự khác biệt giữa USB4 và Thunderbolt 4 là gì?
Intel không muốn có sự nhầm lẫn giữa USB 4.1, 4.2, v.v., nên họ đã đặt số 4 ngay cạnh USB. Apple phớt lờ điều này và khăng khăng, theo đúng phong cách Apple, gọi nó là “USB 4”.
Cả hai đều sử dụng cùng một đầu nối Type-C, giống như Thunderbolt 3.
Thunderbolt 4 dựa trên cùng một giao thức cơ bản với USB4 – cả hai được kết nối chặt chẽ, với tất cả các thiết bị Thunderbolt 4 đều hỗ trợ USB4. Nếu ai đó có máy tính xách tay USB4, họ có thể sử dụng thiết bị TB4 và ngược lại.
Thực tế, Thunderbolt 4 chính là USB4 với đầy đủ các tính năng bổ sung. Tuy nhiên, không phải tất cả các thiết bị USB4 đều mạnh mẽ như Thunderbolt 4 chuẩn.
Giống như phiên bản Thunderbolt 3 của Apple, Thunderbolt 4 sẽ luôn có băng thông 40Gbps đầy đủ. Tuy nhiên, USB4 bắt đầu ở mức 20Gbps nhưng cũng có thể đạt tới 40Gbps của Thunderbolt 4. Hãy chú ý đến USB 20 hoặc USB 40 trong phần tiếp thị sản phẩm.
Một cổng USB4 chỉ có thể hỗ trợ một màn hình. Thunderbolt 4 có thể hỗ trợ hai màn hình 4K. Ưu điểm của USB4 là nó cho phép các nhà sản xuất phát hành các hub và dock mạnh mẽ hơn không phải Thunderbolt, với chi phí rẻ hơn.
Tuy nhiên, vì các sản phẩm Thunderbolt đã được chứng nhận, điều đó có nghĩa là chúng đạt tiêu chuẩn cao nhất. Các thiết bị USB4 không cần phải được chứng nhận và vì thế mà cuối cùng là nhiều thiết bị USB4 tràn ngập thị trường với nhiều mức độ chất lượng khác nhau, như chúng ta thấy với các hub USB-C hiện nay.
Hub Thunderbolt là gì?
Thunderbolt 4, xét về một số mặt, chỉ là một bản nâng cấp phần mềm dành cho người dùng Mac. Bạn cần ít nhất hệ điều hành Apple Big Sur (macOS 11) để có được chức năng hub mới này.
Hubbing loại bỏ rủi ro của việc kết nối nhiều thiết bị Thunderbolt cùng lúc.
Bạn luôn có thể kết nối nhiều thiết bị Thunderbolt nhưng theo một chuỗi dài, nghĩa là nếu bạn tháo bất kỳ thiết bị nào (trừ thiết bị cuối cùng trong chuỗi), tất cả các thiết bị khác sẽ không sử dụng được cho đến khi chuỗi được thiết lập lại.
Giờ đây, với Thunderbolt hubbing, bạn có thể có tối đa bốn cổng Thunderbolt trong một hub hoặc dock – mỗi cổng là một “nhánh” riêng biệt có thể ngắt kết nối mà không ảnh hưởng đến bất kỳ thiết bị Thunderbolt nào khác được kết nối ở các cổng khác.
Bạn có thể kết nối tối đa cùng lúc sáu thiết bị Thunderbolt 4 một cách thông minh.
Sự khác biệt giữa Thunderbolt 3 và Thunderbolt 4 là gì?
Thunderbolt 4 chỉ khác biệt đáng kể khi so với PC Windows, vốn có các biến thể Thunderbolt 3 thường bị hạn chế về tính năng – trong khi Apple luôn cung cấp cho người dùng bộ tính năng Thunderbolt 3 đầy đủ.
Thunderbolt 3 trên máy tính xách tay Windows có thể không có đủ băng thông 40Gbps, hoặc có thể không hỗ trợ nhiều màn hình hoặc cung cấp điện năng.
Người dùng PC khá tội nghiệp, bạn nên thông cảm cho họ về sự thiệt thòi này.Thunderbolt 4 yêu cầu chứng nhận bắt buộc cho tất cả máy tính, nghĩa là người dùng Windows cuối cùng cũng được trải nghiệm tất cả các tính năng tuyệt vời mà người dùng Apple có được với Thunderbolt 3. Vì vậy, Thunderbolt 4 chuẩn hóa Thunderbolt 3 cho tất cả người dùng máy tính.
Nó tương thích ngược, nhưng việc mua thiết bị Thunderbolt 4 hoặc 5 cũng sẽ giúp bạn cân nhắc tốt hơn trong tương lai.
Vì vậy, nếu máy Mac của bạn “chỉ” có Thunderbolt 3, đừng vội lo lắng. Giờ đây, PC Windows có thể tham gia cuộc vui mà không bị giới hạn, trong khi trước đây các nhà sản xuất PC chỉ có thể tuyên bố thông số kỹ thuật trên lý thuyết mà không thể cung cấp kết quả tốt nhất chỉ bằng mô tả “tương thích” thay vì “được chứng nhận”.
Cần lưu ý rằng MacBook với chip M1 hoặc M2 của Apple có một hạn chế đáng kể: chúng không thể chạy nhiều hơn một màn hình ngoài một cách tự nhiên. Tuy nhiên, có một giải pháp thay thế cho phép MacBook M1 và M2 chạy nhiều hơn một màn hình ngoài.
Trên thực tế, Thunderbolt 3 chỉ được yêu cầu hỗ trợ một màn hình ngoài 4K, trong khi mọi máy tính xách tay Thunderbolt 4 đều phải hỗ trợ hai màn hình 4K hoặc một màn hình 8K.
Thunderbolt 4 và 5 đảm bảo rằng bạn có thể đánh thức máy tính bằng cách lắc chuột hoặc gõ bàn phím trên đế cắm Thunderbolt 4 hoặc 5. Điều này không phải lúc nào cũng xảy ra với Thunderbolt 3. Đây có lẽ là lý do tại sao Apple không gọi cụ thể là Thunderbolt phiên bản 4, do hạn chế về màn hình M1/M2.
TB4 và TB5 cũng là công nghệ an toàn hơn về dữ liệu vì chúng yêu cầu bảo vệ truy cập bộ nhớ trực tiếp (DMA) dựa trên Intel VT-d, còn được gọi là “DMA remapping”.
Còn gì nữa? Thunderbolt 5 hỗ trợ PCIe (peripheral component interconnect express) ở tốc độ 64Gbps, cho tốc độ lưu trữ nhanh hơn so với 32Gbps của TB4 và 16Gbps của TB3. Một số máy MacBook Thunderbolt 3 đời đầu có ít băng thông khả dụng hơn ở các cổng Thunderbolt bên phải. PCIe nhanh hơn là yếu tố rất quan trọng nếu bạn thường xuyên truyền các tệp rất lớn giữa các thiết bị lưu trữ.
Ở đây chúng ta đang nói về phần băng thông Thunderbolt được phân bổ cho việc truyền dữ liệu PCI Express. Với Thunderbolt 4 và 5, bạn chắc chắn sẽ có cả bốn làn PCI Express khả dụng – vì vậy PCIe có thể sử dụng tới 32 hoặc 64Gbps trong tổng băng thông Thunderbolt 40Gbps/80Gbps. Với Thunderbolt 3, tùy thuộc vào nhà sản xuất và kiểu máy tính xách tay của bạn, một số phiên bản chỉ cung cấp 16Gbps băng thông PCIe.
Những ưu điểm khác của Thunderbolt 4 và 5 bao gồm các hub và dock giờ đây có thể có nhiều hơn hai cổng Thunderbolt (tối đa bốn cổng) và cáp TB4 và TB5 có thể dài tới 2 mét mà vẫn xử lý được băng thông 40Gbps. Trước đây, cáp TB3 thụ động phải dài 0.7 mét trở xuống mới có thể xử lý được băng thông đầy đủ.
Thunderbolt 4 và (hầu hết) USB4 hỗ trợ chuẩn USB PD 3.1 mới nhất, cho phép sạc tối đa 240W so với 100W của USB PD 3.0 và Thunderbolt 3. Hãy nhớ rằng bạn cần đúng loại cáp để có tốc độ sạc cao hơn.
Ai sở hữu Thunderbolt? Intel hay Apple?
Apple và Intel đã hợp tác phát triển công nghệ Thunderbolt từ năm 2010, cho ra mắt chiếc MacBook Thunderbolt đầu tiên vào năm 2011.
Apple thậm chí còn đăng ký nhãn hiệu “Thunderbolt” mặc dù đã chuyển nhượng cho Intel để đổi lấy “quyền sử dụng công nghệ không hạn chế”. Tuy nhiên, Intel mới là chủ sở hữu chính thức của công nghệ Thunderbolt.
Trước thỏa thuận này, công nghệ này được Intel gọi là “Light Peak”.
